Na czym polega dieta low FODMAP? Część I.  

Dieta low FODMAP jest dietą dość restrykcyjną, jednak w niektórych przypadkach stanowi ona kluczowy element leczenia. Najczęściej jest elementem wspierającym leczenie zespołu jelita drażliwego lub SIBO i chociaż stosowanie jej wymaga rzeczywiście samozaparcia, to efekty rekompensują wyrzeczenia. Na czym polega ta dieta? Komu jest zalecana?   

Kilka słów o początkach diety low FODMAP. 

Stworzona została przez australijskich naukowców Monash University w 2005 roku. To oni jako pierwsi znaleźli łącznik między spożyciem pewnych produktów a wystąpieniem nieprzyjemnych dolegliwości. Przeprowadzili badania, które umożliwiły im wyciągnięcie wniosków i na ich podstawie stworzyli założenia diety low FODMAP. Okazuje się, że zastosowanie jej w przypadku osób borykających się z zespołem jelita drażliwego może znacznie zniwelować objawy, a także poprawić komfort życia. 

FODMAP – co to znaczy? 

FODMAP to pewien rodzaj węglowodanów, które źle trawione w przewodzie pokarmowym powodują różne dolegliwości. W dokładnym tłumaczeniu FODMAP to fermentujące oligo -, di -, monosacharydy i poliole. Poniżej przedstawiam krótką charakterystykę wyżej wymienionego skrótu: 

• Fermentujące, bo… 

Bakterie obecne w naszych jelitach przeprowadzają proces fermentacji, w wyniku którego rozkładają węglowodany do mniejszych cząsteczek. To proces niezbędny dla naszego organizmu, ponieważ dzięki niemu otrzymuje on wszystkie niezbędne składniki odżywcze. W wyniku fermentacji powstają produkty uboczne takie jak dwutlenek węgla, wodór i niekiedy metan. Jeśli organizm nie jest w stanie prawidłowo przyswoić dostarczonych produktów lub proces fermentacji rozpoczyna się zbyt szybko i pojawiają się dolegliwości w postaci bólu brzucha, wzdęć, zaparć lub biegunek. 

• Oligosacharydy to węglowodany złożone, które składają się z połączenia kilku cukrów. Niestety nasz organizm nie posiada enzymów, które pomogłyby je strawić, dlatego z pomocą przychodzą bakterie obecne w jelitach. To tam trafia znaczna część oligosacharydów, gdzie w wyniku fermentacji rozkładane są do składników odżywczych ulegających wchłonięciu. Jeśli spożywamy zbyt duże ilości tych węglowodanów, wytwarza się nadmierna ilość gazów i powoduje wyżej wymienione dolegliwości. Do najbardziej problematycznych należą fruktany (duża ich część obecna jest w pszenicy, życie, cebuli i czosnku) oraz galaktany (znajdziemy je w nasionach roślin strączkowych, np. Soczewicy, fasoli czy groszku). 
• Disacharydy stanowią kolejną część tej układanki, a są to, inaczej mówiąc dwucukry. Wśród nich najwięcej problemu sprawia laktoza, która do prawidłowego strawienia wymaga obecności laktazy. Wiele dorosłych ludzi w miarę dorastania traci ten enzym, co w konsekwencji doprowadza do nietolerancji tego składnika. Obecnie nie stanowi to wielkiego problemu, ponieważ na rynku jest wiele produktów pozbawionych laktozy, dlatego nie musimy rezygnować z mleka czy jogurtu z uwagi na nietolerancję. 
• Monosacharydy to węglowodany, które składają się z jednego rodzaju cukru. W tej grupie znajdziemy np. fruktozę czy glukozę.  
• Poliole to ostatnia grupa, która stanowi problem. Inaczej nazywa się je alkoholami cukrowymi, które z uwagi na swoją specyficzną budowę nie mogą być wchłaniane w przewodzie pokarmowym. Zwykle spożycie ich w większej ilości powoduje biegunkę i ból brzucha. Do najczęściej stosowanych alkoholi cukrowych należą sorbitol, ksylitol, mannitol i maltitol. Poza sklepowymi produktami, w których możesz je znaleźć, naturalnie występują w produktach takich jak kalafior, śliwki czy awokado. 

Niektóre produkty mogą zawierać kilka fodmap – ów. Należą do nich jabłka, gruszki lub arbuz. 

Komu zaleca się stosowanie diety low FODMAP? 

Ta dieta powstała z myślą o osobach borykających się z zespołem jelita drażliwego (IBS). Obecnie warto zastosować ją także w profilaktyce nawrotów SIBO (zespół przerostu bakteryjnego w jelicie cienkim).  

Z kolejnej części dowiesz się, jak wyglądają etapy diety low FODMAP oraz czy efekty są warte świeczki.